Bron: Stichting Empty Memories
Veelgestelde vragen:
Is - DIS (dissociatieve Identiteits Stoornis, vroeger Meervoudige Persoonlijkheid Stoornis genoemd) hetzelfde als een gespleten persoonlijkheid?
Gespletenheid en dissociatie behoren tot hetzelfde fenomeen.
Bij DIS worden er als het ware muren gecreëerd tussen delen van de persoonlijkheid die zich opsplitst in fragmenten, dit tegelijk met de traumatische ervaringen die aldus ook worden opgesplitst.
Niet te verwarren met gespletenheid zoals deze voorkomt bij schizofrenie, waar een desintegratie van de persoonlijkheid optreed. Vroeger werd extreme DIS vaak gemisdiagnosticeerd als schizofrenie. Een voorbeeld: "I never promised you a rose garden".
Bij welke groep van mensen komt het het meest voor (M of V)? En in welke klassen komt het voor? (hogere of lagere)?
Doordat vrouwen hun agressie meestal meer naar binnen richten en mannen naar buiten, is het aannemelijk dat de eerste groep meer in het psychiatrisch-, en de tweede meer in het criminele circuit, belanden. Om die reden lijkt het wellicht dat de stoornis meer voorkomt bij vrouwen, maar ze komt zowel bij mannen als bij vrouwen voor.
Het komt in alle klassen en lagen van de bevolking voor. Met dit verschil dat het binnen de zgn. hogere klassen vermoedelijk meer verborgen blijft of kan blijven.
Is het te behandelen? Door wie?
En moeten/kunnen alters in therapie aan bod komen?
Ja!. Een DIS-cliënt(e) behoort behandeld te worden door een ter zake kundige en afgestudeerde psychiater of psychotherapeut, die op de hoogte is van traumaverwerking en de specifieke behandeling voor een D.I.S. Naast deze primaire behandeling wordt soms een aanvullende lichaamsgerichte therapie aanbevolen zoals bijv. haptonomie, of een vorm van noodzakelijke groepstherapie.
Over dit laatste wordt verschillend gedacht en soms kan het noodzakelijk zijn de cliënt allereerst te stabiliseren. Daarna echter, wil de therapie enige kans van slagen hebben, moeten ook de alters binnen de therapie aan bod komen. Alters (deelpersoonlijkheden) verzwijgen, ontkennen of de mond snoeren binnen de therapie zal slechts de zoveelste aanslag zijn op de cliënt. Bij 'niet gehoord worden, niet belangrijk gevonden worden' zullen wantrouwen, argwaan en agressie alleen maar toenemen. Daarbuiten zijn het vaak de alters die beschikken over herinneringen aan traumatische gebeurtenissen zonder dat de (hoofd)persoon daar iets van bekend is. En men kan zich afvragen of een therapie wel helend werkt als de bepalende traumatische gebeurtenissen niet aan bod komen binnen de therapie.
Het resultaat van zo'n therapie kan er in uitmonden dat de cliënt uiteindelijk nog veel slechter af is. Helaas gebeurd dit laatste (therapeuten die alters niet aan bod willen laten komen) nog maar al te vaak, met alle verstrekkende nadelige gevolgen van dien voor de cliënt(e).
Is het erfelijk? En welke invloed heeft het op kinderen?
DIS/MPS is niet erfelijk in genetische zin. Wel kan de stoornis (verstrekkende) gevolgen hebben voor kinderen, waarvan een van de ouders deze stoornis heeft. Zoals elke ziekte of stoornis van een van de ouders, in meer of mindere mate, van invloed is op de kinderen van die ouders(s).
Bij DIS is het vaak extra moeilijk voor kinderen, omdat alle psychiatrische stoornissen en ziekten, onder de jeugd moeilijk bespreekbaar zijn en vaak eng gevonden worden. Zodat kinderen het niet openlijk met hun leeftijdgenootjes of zelfs docenten kunnen bespreken en zich hierdoor niet zelden geïsoleerd kunnen voelen.
Daarnaast kunnen kinderen van een ouder met DIS/MPS het extra moeilijk hebben, omdat niet zelden de familie één of meerdere daders herbergt (of de fam. op enigerlei wijze betrokken is geweest bij traumatisch ervaringen van de ouder). Waardoor binnen de betrokken familie veelal ontkennend, afwijzend of op zijn best bagatelliserend, wordt gereageerd op deze stoornis, ofwel deze veel gekker wordt benoemd dan het feitelijk is.
Door al deze punten en naast het plotseling switchen en tegengestelde gedragingen van de ouder met een D.I.S., kan het gebeuren dat óók het kind deze stoornis van de ouder, uit een overlevingsmechanisme, gaat ontkennen en dan komt men dicht bij opnieuw; "dissociatieve fenomenen".
Waardoor met name deze stoornis sociaal erfelijk (in meer of mindere mate) kan worden.
Hoe moet, of kan je het beste, omgaan met deze mensen?
Het beste is om hun, zoals bij iedereen met een ziekte, handicap of persoonlijkheidsstoornis, dat zélf en openlijk te vragen.
En zoals in de meeste gevallen van ziekten en handicaps, zullen ook deze mensen geen speciale behandeling willen of vragen. Maar zullen zij waarschijnlijk wél graag over hun bijzondere (moeilijke) situatie en ervaringen willen praten.
--------------------------------------------------------------------------------
Neurologie en mishandeling/emotionele verwaarlozing:
Een Dissociatieve Identiteits Stoornis (MPS) wordt ontwikkeld in de kinderjaren. Dit komt mede doordat de hersenen van kleine kinderen nog niet (uit)ontwikkeld zijn. Daarbij is het wetenschappelijk aangetoond dat gevolgen van emotionele verwaarlozing van grote invloed kunnen zijn op de ontwikkeling van hersenen in de vroege baby- en kinderjaren. (Dit is o.a. wetenschappelijk aangetoond (Perry, Fonagy) bij Roemeense weeskinderen die zonder verzorging en liefde op groeiden in staatstehuizen).
Met name de 'frontaal-temporaal' gebieden in de hersenen die verantwoordelijk zijn voor het reguleren van emoties, waren bij deze kinderen onderontwikkeld en/of vertoonden nauwelijks activiteit. Zodat het lijkt alsof verwaarloosde kinderen een gewijzigde hersenontwikkeling doormaken.
De hersenen ontwikkelen zich op een 'gebruikers afhankelijke' manier en groeien, functioneren en organiseren zich in antwoord op ervaringen.
Door middel van passende stimuli (bijv.: een vader/moeder die met haar kind speelt en praat, zodat het wordt afgeleid van een bombardement aan activiteiten en geluiden) vormen de hersenen de verbindingen die nodig zijn om te kunnen functioneren.
Echter, bij afwezigheid van dergelijke stimuli worden deze synaptische verbindingen letterlijk opgeheven. Terwijl, de gebieden in de hersenen die te maken hebben met een normale 'emotionele regulering' bij een verwaarloosd kind onderontwikkeld zijn, zijn dié gebieden die te maken hebben met stress bij deze kinderen vaak over-ontwikkeld. Is bij een 'normaal persoon' de 'flight or fight' reactie gerelateerd aan werkelijk dreigend gevaar, bij een verwaarloosd kind is dit mechanisme vrijwel constant actief.
Bij MPS/DIS cliënten ziet men vaak soortgelijke kenmerken van 'fight or flight' reacties. Controle willen houden (gevoelloos), automatisme, plotselinge woede, weglopen, bevriezen/verstijfing, zich terug trekken in zichzelf, weg kijken, ongecontroleerd trillen (en andere plotselinge lichamelijke reacties), niet aanwezig lijken te zijn, etc.
Bij kinderen die tijdens hun ontwikkeling worden blootgesteld aan traumatische stress wordt een neuraal systeem ontwikkeld om zich bij de traumatische omgeving aan te passen en evolutionair gezien lijkt dit logisch. Tevens blijkt dat deze kinderen vaak alerter reageren op non-verbale tekens dan op verbale (spraak/taal). Hierdoor worden sommigen van hen gezien als kinderen met een leerachterstand.
Maar hersenen zijn veerkrachtig en zelfs al zijn ze verkeerd aangesloten, dan is er speelruimte. Bijvoorbeeld, meer ingewikkelde taken, zoals het abstract denken, ontwikkelen zich binnen de hersenen (cortex) pas op latere leeftijd (rond het twaalfde jaar).
In antwoord op herhaalde en passende stimuli uit een liefdevolle omgeving, kan de schade nog enigszins beperkt worden.
--------------------------------------------------------------------------------
Uitleg DIS/MPS algemeen:
Hoewel volwassenen allerlei dissociatieve stoornissen kunnen hebben is dit dus zelden DIS/MPS. Natuurlijk kunnen volwassenen een alter (ego) ontwikkelen, maar dan zijn zij zich bewust, van hun eigen (oorspronkelijke) identiteit en passen dus niet binnen het raam van de Dissociatieve Identiteits Stoornis. Aangenomen wordt dat DIS/MPS vaak ontstaat in een periode dat kleine kinderen voor zichzelf speelkameraadjes fantaseren. Normaal gesproken zijn dit externe speelkameraadjes, maar in reactie op (een) traumatische gebeurtenis(en) gebeurd het soms dat een kind zo'n speelkameraadje als hulp, troost of vriendje naar binnen haalt en als onderdeel van zichzelf gaat zien. Dit, zo neemt men aan, gevoegd bij het feit dat de hersenen van kinderen en daarmee de identiteit nog niet helemaal zijn volgroeid, kan op den duur DIS/MPS veroorzaken.
DIS/MPS staat aan het einde van het dissociatieve spectrum, en kenmerkt zich door vele vormen van dissociatie, zoals 'outer-body' ervaringen, depersonalisatie ervaringen etc.
Een MPS/DIS patiënt heeft verschillende persoonsdelen (alters genoemd) die in de vroege jeugd ontstaan zijn, als een reactie op traumatische gebeurtenissen. Het oorspronkelijk zelf verbergt zich als het ware in de geest om te ontsnappen aan de levensbedreigende situatie van zo'n moment. En creëert onbewust alters of beter gezegd persoonsdelen, die beter zijn opgewassen tegen het trauma en dit ook feitelijk ondergaan zonder dat de oorspronkelijke persoon daar weet van heeft. Bijna altijd neemt deze nieuw gevormde alter (persoonsdeel) dan voor korte of langere tijd het leven over van de oorspronkelijke persoon. Met soms (maar niet altijd) specifiek andere karakter eigenschappen, zoals extroverter of juist introverter, angstiger of juist voor niemand bang, enzovoort.
Meestal hebben alters (persoonsdelen) een eigen naam, eigen genderidentiteit of voorkeur en in sommige MPS/DIS systemen komen zelfs dieren voor. Een 'dier' kan tenslotte sterker zijn (of/en veiliger zijn) dan een 'mens'.
Ook komt het voor dat alters/persoonsdelen juist helemaal geen naam hebben.
Verder kunnen er alters/persoonsdelen zijn die een heel andere fysieke gesteldheid hebben, bijvoorbeeld één persoonsdeel wat zonder bril alles prima kan zien, terwijl anderen niet zonder bril kunnen. Of één die ziek is of koorts heeft en de rest niet.
Vaak valt bij DIS/MPS de beruchte term, "stemmen horen". Dit buiten het feit dat ook 'normale' mensen stemmen horen, zoals bijv.: een logische stem, een kritische stem, een troostende stem en de stem van een behoeftig klein kind. Schizofrenen en mensen in een psychotische staat claimen vaak dat zij stemmen horen die van buiten komen.
Dit is zelden of nooit het geval bij mensen die gediagnosticeerd zijn als DIS/MPS. Zij zijn zich bijna altijd bewust dat zij de stemmen van binnenuit horen.
Hiermee wordt dan bedoeld stemmen als 'vreemden' in het hoofd. 'Vreemden', (alters/delen) omdat men vaak terdege weet dat deze stemmen uit haar/hem zelf komen, maar overduidelijk niet uit de eigen gedachten (gang) voortkomt of voort kan komen, van de persoon die er op dat moment is. En hoort men, vaak tot grote schrik, deze alters/delen duidelijk het woord (over)nemen in de realiteit. Of per ongeluk
Om het totaal aan alters/persoonsdelen te benoemen wordt nogal eens de term het 'systeem' gebruikt. Het systeem heeft en had als doel om de gehele persoon (het systeem) te kunnen laten overleven, maar zonder deelname van de oorspronkelijke persoon (en/of andere delen/alters) die vaak nog steeds een baby of klein kind is. Anderzijds komt het bij MPS/DIS patiënten ook voor dat zij wel degelijk een oorspronkelijke persoon hebben, die soms ook of deels weet wat er gebeurd of is gebeurd. En waarbij een alter het slechts tijdelijk van de oorspronkelijke persoon overneemt en deze dan weer terug komt als alles veilig is. In het algemeen komen er binnen een systeem altijd wel een woedende of boze alter voor, één of meer kleintjes, en een 'controller' (een die de dagelijkse gang van zaken behartigt) en ook of mede vaak weggehouden wordt van al te ingrijpende emoties. Niet zelden functioneert deze laatste ook min of meer 'los' van de anderen binnen het systeem.
Verder kunnen er schaduw alters zijn, die niet of nooit zelf naar voren of buiten komen, maar zich verbergen achter een andere alter die soms ook het woord voor haar/hem voert, waarbij deze (laat ik zeggen 'gast-') alter dit zelfs niet altijd weet of merkt. Deze gast alters/delen kunnen zijn ontstaan uit angst voor ontdekking in de buitenwereld van de oorspronkelijke alter, die de gast alter dan als het ware gebruikt als een scherm voor zich zelf. (en wellicht voor meer alters/delen). Het kan zelfs zo ver gaan dat deze schaduw-alters ook binnen het systeem onbekend blijven en deze zijn dan ook vaak erg moeilijk te traceren.
Op volwassen of latere leeftijd krijgen deze patiënten vaak last van flashbacks, angststoornissen, nachtmerries, relatie problemen, enzovoort en kunnen zich grote delen van hun leven niet meer herinneren. Door de overname van alters/persoonsdelen heeft de patiënt vaak geen weet van belangrijke persoonlijke gebeurtenissen in zijn of haar leven of kan zijn of haar gedrag van bepaalde momenten niet verklaren en sterker nog heeft daar weinig of geen weet van. Vaak komen ook ervaringen voor alsof men niet in zijn/haar eigen lichaam past. Of het te groot is, of bijv. zelfs bepaalde ledematen als klein ervaren worden, toebehorend aan een kleuter of 10-jarige, terwijl de rest van het lichaam wel op lengte lijkt. Het komt nogal eens voor dat men gemakkelijk verdwaalt en zichzelf terug vindt op vreemde en onbekende plaatsen. Mensen met DIS/MPS schrikken er vaak voor terug om dit te vertellen en durven vaak pas wat meer los te laten in de veilige omgeving van een therapeutische setting en bij een begripvolle therapeut(e). Anders dan met gewone herinneringen zijn dit soort traumatische herinneringen feitelijk altijd opgeborgen geweest, als in een apart hokje, waar niets meer bij kwam of uit kon en zijn in sommige gevallen zo detaillistisch dat het lijkt alsof het net gebeurd is. Achteraf in therapie (maar natuurlijk niet altijd) blijkt soms dat alters of persoonsdelen die het indertijd hebben 'overgenomen', nog steeds min of meer dezelfde leeftijd hebben die zij 'toen' hadden. Op hun beurt hebben zij, net als de oorspronkelijke persoon, als het ware in de tijd stil gestaan.
MPS/DIS heeft dus vele facetten en kenmerken die ook onderling en per patiënt sterk uiteen kunnen lopen of onderling verschillen. Men zou kunnen zeggen dat MPS/DIS een stoornis is die bovenal veroorzaakt wordt door menselijk (mis)handelen, door met name het opleggen van zwijgplicht, ontkenningen (en daarmee 'ontkenning' van identiteit), levens bedreigingen, gek verklaringen enz. Immers als er over traumatische gebeurtenissen gesproken had mogen worden en er begrip zou zijn voor de kinderen die dit ondergaan, zou fragmentatie en identiteitssplitsing (MPS/DIS) nooit zijn ontstaan en in stand hoeven te worden gehouden
